Prototyping
Een van de fases in transitie volgens het model van Theory U is prototypen. Met prototypen ga je een idee of intentie concretiseren. Zo krijgt wat je aan het creëren bent een breder draagvlak, een steviger plek in de wereld en draag je pro-actief bij aan transitie.
Transitie vraagt wat van jouw persoonlijk leiderschap. Om leiderschap te nemen in transitie is het belangrijk te erkennen wat je voelt in alle fases die je doormaakt. Dat je verbonden blijft met jouw innerlijke basis van waaruit je telkens navigeert. Het vraagt vaardigheid om vanuit je eigen leiderschap door de woelige fases van veranderingen heen te navigeren. Vaardigheid in het toepassen van werkvormen die persoonlijke en collectieve transitie ondersteunen. Hoewel transitie je in elke situatie weer voor nieuwe, onbekende uitdagingen kan brengen, kun je vaardigheden opdoen in het weten (of niet weten) hoe te handelen, ook in onzekere en onbekende tijden.
Prototypen: je intentie concreet maken
Een van de fasen in transitie volgens het model van Theory U is prototypen. Met prototypen wordt bedoeld dat je een idee of gevoelde intentie gaat concretiseren. Na een periode van loslaten, diepe afstemming en leegte, verbind je je met wat er in jou ontstaat en door jou gemanifesteerd wil worden. Er komt dan een moment dat het tijd is om in actie te komen. Om te starten met het creëren van een soort ‘microkosmos’, een leeromgeving om de toekomst die zich aandient concreet vorm te geven. Het doel van prototyping is om een idee of intentie en de onderliggende aannames ervan te verfijnen, en om te testen wat later een proefproject zou kunnen worden dat kan worden gedeeld en uiteindelijk kan worden opgeschaald. Zo krijgt het een plek in de wereld en draag je pro-actief bij aan transitie.
Principes voor prototyping
Uit het onderzoek van Otto Scharmer naar wat een prototype nu succesvol maakt, destilleerde hij een aantal werkende principes voor prototyping:
Verbind je met je intentie
Intentie is krachtig. Maar wat is het nu eigenlijk? En hoe verbind je je ermee? Intentie is de aanjager van beweging. Het is de roep van een diepere beweegreden die zich in je lichaam kenbaar maakt. Het kan een gevoel, gedachte of beeld zijn wat je in beweging brengt zonder dat je er erg in hebt. Het is de bedoeling. Zonder dat je het bedoeld had. Het is een stem die je steeds weer roept.
Intentie is niet een bedacht en cognitief uitgewerkt idee. Soms heeft intentie niet eens woorden, maar voel je je wel geraakt en roept het iets op van een vage herinnering, een verheugen of herkenning. Juist daarom kan intentie vluchtig zijn en overstemd raken door de dagelijkse kakofonie aan prikkels. Des te belangrijker is de beweging om je ermee te verbinden. Dit vraagt ook aandacht en toewijding, bijvoorbeeld in dagelijkse meditatie, schrijftijd of andere manieren om je te verbinden met je intentie. Zo kristalliseert deze en krijg je er een sterkere verbinding mee. Hoe dit proces ook verloopt, eerst en vooral is het belangrijk om bij het prototypen verbonden te blijven met de intentie, de inspiratie van waaruit je aan het proces begon.
Vorm een kernteam
Om de transitie in een bestaand systeem te kunnen maken, is het voor je prototype effectief om met een groep te werken. Betrek anderen, deel je idee, maak verbinding met anderen die dezelfde intentie hebben. Daarbij is het ook van belang dat de groep de diversiteit van spelers en belanghebbenden in het systeem weerspiegelt. De groep zet zich in om de prototype projecten voor een bepaalde periode de hoogste prioriteit te maken. Er is commitment bij alle groepsleden om een bijdrage te leveren en zich in te zetten voor het prototype en de gevoelde intentie van waaruit het ontstaat. De grootste veranderingen in de wereld zijn ontstaan door verbindingen tussen mensen. Verbinden met mensen om je heen, hulp vragen en samenwerken is een voorwaarde voor het werkelijk kunnen bijdragen aan transitie op grotere schaal.
Regel infrastructuur
Prototyping vereist een ondersteunende infrastructuur. Kaders en randvoorwaarden die ingevuld dienen te zijn om een werkplaats te kunnen worden voor experiment en ontdekking van de toekomst die er nog niet is. Het vraagt een plek, een soort cocon, die de groep helpt zich te concentreren op creatief werk met minimale afleiding. Het vraagt ook een besef van tijd en momentum, om mijlpalen te hebben die in een vroeg stadium voorlopige prototypes produceren en snelle feedback genereert van alle belangrijke belanghebbenden. Daarnaast is het belangrijk om inhoudelijke hulp en expertise te hebben op belangrijke momenten. Proceshulp die het team in staat stelt elke dag snel te experimenteren en zich aan te passen en te profiteren van collegiale coaching bij de belangrijkste uitdagingen op de weg vooruit. Dit zorgt ervoor dat individuele, persoonlijke thema’s niet de grotere beweging van creatie lamleggen, maar juist bijdragen aan de voortgang van de creatie stroom. De infrastructuur is de bedding voor een vruchtbare samenwerking.
Integreer hoofd, hart en handen
Naar beneden gaan aan de linkerkant van de U gaat over het openstellen en omgaan met de weerstand van gedachten, emoties en de wil. De rechterkant omhoog gaat over het actief re-integreren van de intelligentie van het hoofd, het hart en de hand in de context van praktische toepassingen. Een grote uitdaging hierbij is dat er ook weer stemmen opkomen van angst, oordeel en cynisme. Deze stemmen leggen onze beweging vaak lam en kunnen funest zijn voor innovatie en experiment. Ze kunnen resulteren in een ‘mindless action’ of een ‘actionless mind’. Belichaam dat wat je van binnen ervaart, maak de beweging die je te maken hebt. Ook al komt er angst omhoog voor het onbekende, of leggen belemmerende overtuigingen je oorspronkelijke intentie en beweging soms lam. Ervaar en misluk, probeer en krijg scherp wat het wel moet zijn en wat het niet moet zijn.
‘Not in his goals but in his transitions man is great’
– Ralph Waldo Emerson
Itereren, itereren, itereren
Creëer, pas aan en blijf altijd in dialoog met de omgeving, het universum, de context. Een prototype moet gebaseerd zijn op de intentie waarvoor het bedoeld is. Het staat in verbinding met de omgeving waarin het gecreëerd wordt en is er onderdeel van. Elk prototyping proces vereist continu feedback vanuit de realiteit. De realiteit buiten jezelf maar ook telkens de realiteit van wat er van binnen plaatsvindt. Zitten we nog goed? Zijn we nog verbonden met de oorspronkelijke intentie en bedoeling? Waar is nog verandering nodig, wat vraagt nog aanscherping en wat hebben we nog te schrappen?
Reflectie is daarbij het toverwoord. Elke persoon in de groep heeft waardevolle informatie over de effectiviteit van de oplossing en de richting waar het naartoe wil. De grootste uitdaging hierbij is het loslaten van al gecreëerde vormen. We hebben de neiging om ons vast te houden aan een vorm, terwijl deze vorm niet altijd in al zijn volledigheid recht doet aan de intentie. Kill your darlings, zogezegd. Snoeien om over te houden wat de intentie is.
Vragen voor een grotere kans op een succesvolle uitkomst
Prototyping is op zichzelf een mini-U-proces en volgt de drie stadia van co-sensing, co-inspireren en co-creëren, waarbij een groep aan de creërende kant (de rechterkant) van het U-proces terechtkomt. Voordat je start met prototypen zijn er nog enkele vragen die je kunt beantwoorden voor een grotere kans op een succesvolle uitkomst:
- Mensen: is het idee of project relevant voor de belangrijkste belanghebbenden? Wie moet erbij betrokken worden? Benut het prototype de kracht van bestaande netwerken en gemeenschappen?
- Timing: Kun je het prototyping-idee snel testen? Je moet experimenten kunnen ontwikkelen zodat je voldoende tijd hebt om feedback te krijgen en je aan te passen. Hoe ga je de komende weken je prototype uitvoeren? Wat is haalbaar, praktisch en nuttig voor nu om te doen?
- Schaal: Kun je eerst een klein prototype ontwikkelen en dit vervolgens opschalen? Kun je bijvoorbeeld lokaal experimenteren met het idee en de lokale context laten leren hoe je het goed kunt doen?
- Interventie: rekening houden met het ecosysteem van het Prototyping-idee:
1) Hoe pakt het de grondoorzaken van de uitdaging aan, in plaats van alleen de symptomen?
2) Hoe vergroot het het bewustzijn van en binnen het ecosysteem?
3) Hoe zullen de verhoudingen in dat systeem veranderen?
4) Feedback: Hoe ga je onderweg aandacht besteden aan berichten uit de omgeving, het ‘universum’?
5) Leren: hoe ga je het geleerde oogsten en je idee herhalen?
De vorm kan veranderen, de intentie blijft
Met The Leader’s Trail zijn we ook regelmatig aan het prototypen. Vormen kunnen veranderen, bijvoorbeeld vormen van de trails. Maar we blijven vertrekken vanuit onze diepere beweegredenen, de inspiratie van waaruit we begonnen zijn. We creëren dan ook de tijd om ons daarmee te blijven verbinden.
Auteurs
Judy de Graaff, Ilse Vooren
Bronnen
- www.u-school.org/resources
- De essentie van Theorie U. Kernprincipes en toepassingen – Otto Scharmer (Kristofoor, 2018)
- Theory U – Otto Scharmer (Berrett-Koehler, 2007)
- Prototypes as (Design) Tools for Behavioral and Organizational Change: A Design-Based Approach to Help Organizations Change Work Behaviors. – Coughlan, Peter, Jane Fulton Suri, and Katherine Canales (Journal of Applied Behavioral Science 43(1): 1–13, 2007)
Thema’s
#persoonlijkleiderschap #leiderschap #transitie #TheoryU #leren #prototypen #samenwerken